ความสำคัญและที่มาของโครงการ

     มหาวิทยาลัยแม่โจ้ได้ดำเนินการสนองพระราชดำริด้านการอนุรักษ์ โดยเริ่มต้นจากสาเหตุที่ห้วยโจ้ซึ่งเป็นแหล่งน้ำที่สำคัญของชุมชน แต่เดิมเคยมีน้ำไหลตลอดปี แต่ในปี พ.ศ. 2520 เริ่มเกิดภาวะแห้งแล้ง โดยเฉพาะหน้าแล้งไม่มีน้ำ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ ทรงได้เสด็จมายังสถาบันเทคโนโลยีการเกษตรแม่โจ้ ในวันที่ 2 มีนาคม 2521 มีพระราชกระแสรับสั่งให้สถาบันฯ หาลู่ทางเพื่ออนุรักษ์ และพัฒนาห้วยโจ้เพื่อเป็นแหล่งน้ำ สำหรับการเพาะปลูกในหน้าแล้งให้แก่ราษฎร

  วันที่ 19 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2527 พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ พร้อมด้วยสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี ได้เสด็จพระราชดำเนินไปที่ห้วยโจ้อีกครั้ง และได้มีพระราชกระแสรับสั่งให้กรมชลประทาน พิจารณาสร้างอ่างเก็บน้ำขึ้นในบริเวณต้นน้ำ และวันที่ 23 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2538 พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ฯ พร้อมด้วยสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ได้เสด็จพระราชดำเนินจากพระตำหนักภูพิงคราชนิเวศ มาทอดพระเนตร โครงการพระราชดำริบ้านโปง ในบริเวณห้วยโจ้ และบริเวณบ่อน้ำวัดแท่นผาหลวง ได้มีพระราชกระแสรับสั่งให้สถาบันฯ โดยคณาจารย์ และนักศึกษา ช่วยดูแลรักษาป่าบ้านโปง นอกจากนี้ยังช่วยแนะนำอาชีพแก่ราษฎร และ ให้ร่วมกันอนุรักษ์ทรัพยากร ธรรมชาติ โดยเฉพาะป่าไม้ซึ่งเป็นแหล่งต้นน้ำที่ดีที่สุด

     มหาวิทยาลัยแม่โจ้ได้สนองพระราชดำริ โดยจัดพื้นที่บางส่วนของโครงการอนุรักษ์ ศึกษา และพัฒนาป่าบ้านโปง เพื่อเข้าร่วมโครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืช อันเนื่องมาจากพระราชดำริ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2537 และได้ดำเนินงานโครงการฯ ในสามพื้นที่ ได้แก่ มหาวิทยาลัยแม่โจ้ อำเภอสันทราย จังหวัดเชียงใหม่ มหาวิทยาลัยแม่โจ้แพร่-เฉลิมพระเกียรติ อำเภอร้องกวาง จังหวัดแพร่ และมหาวิทยาลัยแม่โจ้-ชุมพร อำเภอละแม จังหวัดชุมพร โดยดำเนินงานในกิจกรรมต่างๆ คือ 1) กิจกรรมปกปักพันธุกรรมพืช 2) กิจกรรมสำรวจเก็บรวบรวมพันธุกรรมพืช 3) กิจกรรมปลูกรักษาพันธุกรรมพืช 4) กิจกรรมอนุรักษ์และใช้ประโยชน์พันธุกรรมพืช 5) กิจกรรมศูนย์ข้อมูลพันธุกรรมพืช 6) กิจกรรมวางแผนและพัฒนาพันธุ์พืช 7) กิจกรรมสร้างจิตสำนึกในการอนุรักษ์พันธุกรรมพืช และ 8) กิจกรรมพิเศษสนับสนุนการอนุรักษ์พันธุกรรมพืช โดยมีคณาจารย์ประมาณไม่ต่ำกว่า 50 คน และนักศึกษาจำนวนมากจากหลากหลายสาขาวิชาได้ร่วมกันดำเนินงานอย่างต่อเนื่องมาจนถึงปัจจุบัน และบัดนี้เป็นการดำเนินงานในระยะ 5 ปีที่หก (พ.ศ. 2560-2564)